Każdy radca prawny i aplikant jest członkiem samorządu zawodowego i jest to przynależność obowiązkowa. Samorząd ma za zadanie zapewniać warunki do wykonywania zadań radców prawnych określonych w ustawie, reprezentować radców prawnych i aplikantów oraz chronić ich interesy zawodowe. Rolą samorządu jest również współdziałanie w kształtowaniu i stosowaniu prawa, przygotowywanie aplikantów do należytego wykonywania zawodu radcy prawnego oraz realizowanie zadań z zakresu doskonalenia zawodowego radców prawnych i nadzorowanie należytego wykonywania zawodu przez radców prawnych.
Jednostkami organizacyjnymi samorządu radców prawnych, mającymi osobowość prawną, są: Krajowa Izba Radców Prawnych i okręgowe izby radców prawnych, których jest obecnie 19 (aktualnie ich siedzibami są: Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kielce, Koszalin, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Toruń, Wałbrzych, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra).
Radca prawny może wykonywać swój zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółkach cywilnych i spółkach prawa handlowego, w których wspólnikami, partnerami lub komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę w Polsce. Wyłącznym przedmiotem działalności tych spółek może być świadczenie pomocy prawnej.
Radca prawny wykonujący zawód w ramach stosunku pracy podlega szczególnym przepisom, gwarantującym jego niezależność (pracodawca m.in. nie może nakazać radcy prawnemu wydania opinii prawnej o konkretnej treści ani wykonania czynności wykraczającej poza zakres pomocy prawnej), minimalny poziom wynagrodzenia (nie niższy niż wynagrodzenie na stanowisku głównego specjalisty lub równorzędnym), dodatkowe wynagrodzenie za wygrane sprawy oraz odmienne niż w przypadku innych pracowników zasady rozliczania czasu pracy (uwzględniające m.in. czas na przygotowywania się do czynności przed sądami i urzędami).